Παρασκευή 3 Δεκεμβρίου 2010

Δέκα αλήθειες που μας έμαθε η κρίση

του  Θάνου Δημάδη.
Ίσως αυτές οι δύσκολες ώρες που περνάμε ως κοινωνία πρέπει να σταθούν η αφορμή για να κοιταχθούμε στον καθρέφτη της ιστορίας και να έρθουμε αντιμέτωποι με τους ίδιους μας τους εαυτούς. Διαδικασία δύσκολη, επίπονη, αιματηρή όσο και λυτρωτική την ίδια στιγμή. Για να το πετύχουμε αυτό χρειάζεται να είμαστε ειλικρινείς απέναντι στην εθνική συλλογική μας μνήμη και κρίση. Και να πούμε αλήθειες και μόνον. Όσες δεν ειπώθηκαν όλα τα προηγούμενα χρόνια αλλά και όσες δεν ήθελε ούτε η κοινωνία να ακούσει. Όχι με ανόητες υπεραπλουστεύσεις του τύπου «όλοι μαζί τα φάγαμε», ούτε με θρασείς υπερβολές του τύπου «το μνημόνιο είναι ευτύχημα» αλά στυλ Πάγκαλου. Γιατί τέτοιες δηλώσεις μόνο αμετροέπεια δείχνουν, ειδικά όταν προέρχονται από τους κυριότερους εκφραστές ενός πολιτικού, κομματικού και κοινωνικού συστήματος που τα τελευταία 36 χρόνια βούλιαξε την Ελλάδα με αποτέλεσμα σήμερα οι νεότερες κυρίως γενιές να καλούνται να πληρώσουν τα δικά τους τα σπασμένα.
Με αφορμή τη σημερινή κρίση ας ψηλαφήσουμε έστω και με καθυστέρηση κάποιων ετών μερικές αλήθειες για το πώς πορευτήκαμε και που καταλήξαμε να βρισκόμαστε σήμερα.
Αλήθεια πρώτη: μαζί με την οικονομία πτώχευσε και το πολιτικό μας σύστημα. Η Δημοκρατία της Μεταπολίτευσης εκτράπηκε σε ένα φαύλο σύστημα υπόγειας συνδιαλλαγής, βολέματος και αναξιοκρατίας. Το σύνθημα «ψωμί, παιδεία, ελευθερία» έδωσε τη θέση του σε ξεφτισμένα ιδανικά που ήταν αυτά τα οποία ενέπνευσαν το μεταπολιτευτικό κράτος για να καλλιεργήσει την αρπαχτή και της ρεμούλα ως επικρατούσες ιδεολογίες.
Αλήθεια δεύτερη: ήρθε η ώρα να απομυθοποιήσουμε τη λεγόμενη «γενιά του Πολυτεχνείου». Είναι η ίδια γενιά που τιμούμε κάθε χρόνο για τους αγώνες που έδωσε ενάντια στη δικτατορία. Και ορθώς. Είναι και η ίδια όμως γενιά που πήρε στα χέρια της και διαχειρίστηκε τις τύχες της χώρες μας τα τελευταία 30 χρόνια. Κατέλαβε θέσεις στην πολιτική, κοινωνική και οικονομική ιεραρχία της και, εκ του σημερινού αποτελέσματος κρίνοντας, απέτυχε παταγωδώς.
Αλήθεια τρίτη: ο ελληνικός λαός δεν πρέπει να πιστέψει ξανά όσους του παρουσιάζονται ως σωτήρες που θα σώσουν την Ελλάδα. Συνήθως όσοι στο παρελθόν έπαιξαν με επιτυχία αυτόν τον ρόλο, ουδέποτε υπήρξαν πραγματικά. Μάλλον περισσότερα προβλήματα του κληροδότησαν για το αύριο από αυτά που του έλυσαν στο χθες. Και έτσι η ιστορία θα χρεώσει και σε αυτούς βαρύτατες ευθύνες για το σήμερα.
Αλήθεια τέταρτη: οι εχθροί της Ελλάδας δεν βρίσκονται συνήθως έξω από αυτήν, όπως θέλουμε να πιστεύουμε. Αλλά εντός της. Και σε έναν τέτοιον «εχθρό» μπορεί να εξελιχθεί καθένας από εμάς που έχει συνηθίσει μόνο να παίρνει από το κράτος αλλά ποτέ να δίνει. Και τις περισσότερες φορές να παίρνει εκεί που δεν το δικαιούται.
Αλήθεια πέμπτη: το κύκλωμα αναξιοκρατίας και φαυλότητας που κυριαρχεί σήμερα στη χώρα δεν προέκυψε από μόνο του. Ούτε το εξέθρεψαν από μόνοι τους οι εκάστοτε τριακόσιοι βουλευτές του Κοινοβουλίου. Συμμέτοχος ήταν ο καθένας που όλα αυτά τα χρόνια πορευόταν με όπλο το «βύσμα» του. Η Ελλάδα εξελίχθηκε σε ένα απέραντο αλαλούμ αναξιοκρατίας με κριτήριο τους αρεστούς και όχι τους αρίστους.
Αλήθεια έκτη: στην Ελλάδα έννοιες και κεκτημένα, όπως ο συνδικαλισμός, βιάστηκαν και διαστρεβλώθηκαν από εκείνους που ενώ στο όνομα των εργαζομένων απέκτησαν δύναμη και εξουσία, την οποία στη συνέχεια εκμεταλλεύτηκαν καταλύοντας αρχές και κανόνες και συντελώντας στο ξεχαρβάλωμα του κράτους της μεταπολίτευσης. Από εκπρόσωποι των δικαιωμάτων της εργατικής τάξης έγιναν γνήσιοι μαχητές της συντήρησης και της οπισθοδρομικότητας, εγκλωβίζοντας τη χώρα και την εκάστοτε πολιτική εξουσία στο τέλμα της ακινησίας.
Αλήθεια έβδομη: το πολιτικό σύστημα με τη σημερινή του μορφή είναι νεκρό. Χρειάζεται ανανέωση του πολιτικού προσωπικού, εκσυγχρονισμός ή και ανατροπή των υφιστάμενων κομματικών δομών, θεσμικές παρεμβάσεις για μία πιο διαφανή και κοντά στον πολίτη λειτουργία του Κοινοβουλίου. Και σε τελική ανάλυση της ίδια της Δημοκρατίας μας. Αμφίβολο είναι αν αυτές οι αναγκαίες αλλαγές και οι καινοτομίες μπορούν να επέλθουν από νέα κόμματα που θα είναι καρμπόν των όσων προϋπάρχουν με πρόσωπα που επίσης προϋπήρχαν πολλά χρόνια στο προσκήνιο. Θα το δείξει κι αυτό η ιστορία.
Αλήθεια όγδοη: όσο το καθεστώς αναξιοκρατίας βασίλευε στην Ελλάδα, αυτό τροφοδοτούσε σαν δύο συγκοινωνούντα δοχεία την παράπλευρη πραγματικότητα της ατιμωρησίας. Η αλήθεια της ατιμωρησίας των πάντων και κυρίως όσων εγκλημάτησαν κατά του ελληνικού δημοσίου, τώρα άρχισε να μας ενοχλεί ως κοινωνία. Τώρα που αντιληφθήκαμε που μας οδήγησε αυτή η κατάσταση. Λύση θα ήταν να φωνάζουμε «φέρτε πίσω τα κλεμμένα» όχι μόνο σήμερα. Αλλά και χθες και προχθές και όποτε η κοινωνία ήξερε, μυριζόταν, υποψιαζόταν τις μίζες που έπεφταν σύννεφο αλλά ήταν μαστουρωμένη από την επίπλαστη ευημερία που της είχα χτίσει. Μέχρι που αυτή κατέρρευσε. Και μαζί με αυτήν και η συνειδητή ανοχή που επιδείκνυε.
Αλήθεια ένατη: η ελληνική κοινωνία όλες αυτές τις δεκαετίες πορεύτηκε με συλλογικούς «μύθους» αρνούμενη να αποδεχθεί τις διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες γύρω της, στο έξω κόσμο σε κοινωνικό και οικονομικό. Είναι γνωστό ότι ζούσαμε με δανεικά. Το χειρότερο όμως είναι ότι μας έκαναν να πιστέψουμε ότι αυτά θα είναι και αγύριστα.
Αλήθεια δέκατη: όλα αυτά τα χρόνια χάσαμε τον ίδιο μας τον εαυτό ως συλλογικές και ατομικές οντότητες. Η κοινωνία μας έχασε την αυθεντικότητα, την ευρηματικότητα και δημιουργικότητά της. Με τα χρόνια ξέχασε να οραματίζεται και σήμερα που το έχει ανάγκη δεν έχει να πιαστεί από πουθενά.

Λένε ότι όταν μία κοινωνία βρίσκεται στο τέλμα, μέσα από αυτή μπορεί να ξεπηδήσουν ξαφνικά δυνάμεις που δεν περίμενε κανείς να υπάρχουν. Τουλάχιστον ας πιστέψουμε ότι αυτές- αν ποτέ εμφανιστούν- θα έρθουν για κάτι καλύτερο. Μόνη λύση είναι τώρα να αναπτύξουμε μία νέα συλλογική και εθνική ταυτότητα που αλλοιώσαμε και παραχαράξαμε τις περασμένες δεκαετίες. Να θέσουμε από το παρόν για το μέλλον εκείνες τις κόκκινες και απαράβατες διαχωριστικές γραμμές με όσα κάθε μέρα πληγώνουν, εξοργίζουν και θίγουν τον καθένα μας στη σημερινή χρεοκοπημένη μας Ελλάδα.

Δεν υπάρχουν σχόλια: